8 nguyên tắc cơ bản trong thiết kế cảnh quan sân vườn

Thiết kế cảnh quan sân vườn nói riêng và thiết kế cảnh quan nói chung là công việc đòi hỏi sự sáng tạo, phá cách, việc rập khuân theo những nguyên tắc nhất định nào đó là hoàn toàn sai lầm. Tuy nhiên, vẫn có một số nguyên tắc nên áp dụng.

Sau đây là 8 nguyên tắc cơ bản được sử dụng khá thường xuyên bởi một số nhà thiết kế cảnh quan hàng đầu.

1. Tính thống nhất (unity)

Là sự lặp đi lặp lại một cách có trật tự, nhất quán và thống nhất các yếu tố như: chủng loại, chiều cao, kích thước, kết cấu, màu sắc của cây hay các nhóm thực vật, đá hay vật dụng trang trí trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Áp dụng nguyên tắc này sẽ đem lại một phong cách rất riêng cho mỗi thiết kế, nhất là khi bạn muốn tạo ra một cảnh quan sân vườn theo một chủ đề nhất định. Chủ đề ở đây có thể theo một loại hình cảnh quan nào đó như: Cảnh quan rừng mưa nhiệt đới, cảnh quan miền quê nam bộ, cảnh quan ốc đảo xa mạc…Bạn cũng có thể chọn một chủ đề theo sở thích cá nhân. Chẳn hạn, nếu là người yêu chim, bạn có thể tạo ra một thiết kế cảnh quan sân vườn với chủ đề là chim bằng cách sử dụng các loại cây trồng thu hút chim, cũng như sử dụng các bức tượng, tổ chim, hay các đồ trang trí khác có liên quan. Tất cả được sắp xếp theo một thể thống nhất sẽ tạo ra một khu vườn không những đẹp mà còn có phong cách rất riêng. Bạn cũng có thể sử dụng các hình tượng khác như: Bướm, chuồn chuồn, ếch, ong, rùa…hay một màu sắc ưa thích nào đó.

2. Tính đơn giản hóa (simplicity)

Đơn giản là một trong những nguyên tắc được áp dụng rất nhiều trong cả thiết kế và nghệ thuật. Trong nghệ thuật nhiếp ảnh, các nhiếp ảnh gia thường tối giản đi những chi tiết thừa để giúp người xem có thể tập trung hơn vào những gì mà họ cảm thấy là yếu tố quan trọng nhất của bức ảnh, cái mà họ muốn nhấn mạnh để truyền đạt ý tưởng của họ đến người xem. Ở đây, sự đơn giản hóa lại đem lại khả năng tạo điểm nhấn tốt đến không ngờ. Tương tự, bạn cũng có thể vận dụng sự đơn giản hóa trong thiết kế cảnh quan sân vườn nhằm làm nổi bật chủ đề của bạn. Một lợi thế nữa, là bạn hoàn toàn có thể bổ sung thêm những thành phần mới cho thiết kế của mình. Sử dụng tính đơn giản trong thiết kế cảnh quan sân vườn như thế nào? Khá đơn giản, bạn nên sử dụng hai hoặc ba loại màu sắc của cây và lặp lại nó trong cả thiết kế. Tương tự với chủng loại cây, lặp lại từ hai đến ba loại cây cho sân vườn. Trang trí sân vườn một cách đơn giản theo một chủ đề nhất định nào đó. Hạn chế sử dụng quá nhiều vật trang trí. Khi sử dụng đá, chỉ nên sử dụng một vài tảng đá ở những vị trí quan trọng để tạo điểm nhấn và phải sắp sếp gọn gàng, tự nhiên.

3. Chuyển tiếp tự nhiên (natural transition)

Nguyên tắc này không quá khó để áp dụng và nó có tác dụng tránh sự thay đổi quá nhanh và đột ngột trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Vận dụng nguyên tắc này sẽ giúp cho cảnh quan sân vườn chuyên nghiệp hơn khi không mắc phải những sai lấm của những người thiếu kinh nghiệm, họ thường quên đi tính liên tục tổng thể và trồng cây một cách bừa bãi theo cảm tính. Quá trình chuyển tiếp tự nhiên có nghĩa là đảm bảo sự thay đổi diễn ra dần dần để đảm bảo sự thông suốt. Điểm dễ nhận biết nhất của quá trình chuyển tiếp tự nhiên là ở màu sắc và chiều cao của cây, ngoài ra còn có các yếu tố khác của cảnh quan như: Cấu trúc, hình dạng và kích thước của lá cây, cũng như các yếu tố khác như tượng, đá…vv. Cách đơn giản nhất để tạo sự chuyển tiếp tự nhiên là sử dụng “bước chuyển hiệu ứng” (step effect) tức là tổ chức cây trồng theo thứ tự kích thước giảm dần hay tăng dần. Từ những cây thân gỗ lớn, rồi tới cây bụi, cây hoa nhỏ và cuối cùng là thảm cỏ, lựa chọn loại cây thích hợp là rất cần thiết. Chuyển tiếp tự nhiên bằng cách “tạo ra ảo giác” (create illusions). Ví dụ, bạn có thể tạo ra ảo giác về khoảng cách bằng cách sử dụng chuyển dần từ các cây có  tông màu ấm sang các cây có tông màu lạnh. Cách thiết kế này làm cho cảnh quan sân vườn của bạn có vẻ lớn hơn thực tế. Một cách khác là sử dụng các cây có lá to và giày làm phông nền, tiếp theo là các cây có lá nhỏ và mượt mà hơn. Cách này không những tạo được sự chuyển tiếp tự nhiên mà còn tạo ra một ranh giới, nơi mà các cây lá rậm sẽ làm nền hay khung viền làm nổi bật những cây lá thưa, những loại cây mà rất khó nhìn thấy nếu đem trồng lẫn lộn hay phía sau các cây rậm lá khác.

4. Tính cân bằng (balance)

Tính cân bằng trong thiết kế cảnh quan sân vườn bao gồm sự cân bằng tuyệt đối về mọi mặt và sự cân bằng về một khía cạnh nhất định nào đó. Có hai dạng cân bằng mà bạn có thể sử dụng:

5. Cân bằng đối xứng (Symmetrical Balance)

Tất cả các thành phần trong thiết kế đều được chia đều. Mọi thành phần đều có một phiên bản đối xứng giống nhau hoàn toàn về hình dạng, kích thước, màu sắc…Nguyên lý này được sử dụng rất nhiều trong các thiết kế cảnh quan sân vườn thời kỳ phục hưng. Những khu vườn thời kì này thường luôn đối xứng tuyệt đối cả về thành phần thiết kế và tổng thể hình học. Chỉ cần vẽ một đường tưởng tượng ngay giữa vườn, bạn sẽ thấy mỗi bên là một hình ảnh phản chiếu của bên còn lại. Sự cân đối xứng này thường không thể có trong tự nhiên, nhưng không hề gì, một số người thích nhìn thấy mọi thứ cân bằng, nó mang lại sự ổn định và trật tự. Ứng dụng, dùng các loại cây bụi trồng đối xứng để đánh dấu điểm đầu và điểm cuối của một hàng, dùng làm hàng rào, tường nhà hay tạo điểm nhấn. Nhược điểm là sẽ rất tốn công bảo dưỡng, vì trạng thái cân bằng đối xứng rất dễ bị phá vỡ do sự phát triển không đều của cây, cây bị chết, cắt tỉa không đều hay màu sắc của cây không đồng nhất.

6. Cân bằng không đối xứng (Asymmetrical Balance)

Cân bằng không đối xứng trong thiết kế cảnh quan sân vườn có thể hiểu là một dạng không cân bằng, trừu tượng hay tự do nhưng vẫn tạo ra một thể thống nhất và cân bằng thông qua sự lặp lại của một số yếu tố. Có một chút khó khăn để nhận ra tính cân bằng không đối xứng trong một khu vườn, và đó chính là ưu điểm để thiết kế cảnh quan có vẻ tự nhiên và thoải mái hơn. Ví dụ, trong thiết kế cảnh quan vườn Nhật Bản truyền thống. Các tảng đá, cây cối và đường dẫn nhìn có vẻ như được sắp xếp một cách ngẫu nhiên, nhưng thực sự không phải vậy, bởi vị trí đặt của chúng đã được tính toán rất kĩ sao cho khi nhìn từ mọi vị trí trong vườn luôn đạt được trạng thái cân bằng. Một vận dụng khác nữa là bạn có thể sử dụng các hình khối và đường dẫn khác nhau ở hai mặt của đường phân chia nhưng vẫn  sử dụng đối xứng một số yếu tố  và cây cối. Một bên có thể uốn cong tạo cảm giác như một dòng chảy mềm mại trong khi bên kia là một đường thẳng, mạnh mẽ hoàn toàn đối lập. Sự đối lập trong kiểu thiết kế này rất thú vị, nó tạo ra sự bất ngờ và rất mắt mắt. Một ưu điểm nữa khi áp dụng nguyên lý cân bằng không đối xứng là nó không phụ thuộc vào hình dạng của khu vườn và bạn có thể tự do sáng tạo cho thiết kế cảnh quan của mình. Một thiết kế cân bằng bất đối xứng tạo cảm giảm ổn định, chứa trong nó những yếu tố được sắp đặt ngẫu nhiên làm cho thiết kế cảnh quan sân vườn trông rất tự nhiên.

7. Màu sắc (color)

Điều tốt nhất mà màu sắc thêm vào mọi cảnh quan là vẻ quyến rũ và thực tế của cuộc sống.

Màu ấm (Warm Colors)

Màu sắc tươi sáng như màu đỏ, vàng và cam dường như tiến về phía bạn và thực sự có thể làm cho một đối tượng có vẻ gần gũi hơn với bạn và thường được sử dụng ở phía trước của một thiết kế cảnh quan sân vườn. Trong hội họa, các họa sĩ cũng thường sử dụng kĩ thuật này để bắt trước thiên nhiên, sử dụng màu sắc ấm áp ở phía trước và màu sắc lạnh ở phía sau.

Màu lạnh (Cool Colors)

Màu lạnh như xanh lá, xanh dương và màu phấn làm cho một đối tượng có vẻ xa hơn từ bạn. Đây là một kĩ thuật tuyệt vời để sử dụng nếu bạn có một khu vườn nhỏ và muốn nó trông lớn hơn so với thực tế.

Màu trung tính (Neutral Colors)

Các màu trung tính như xám, đen, trắng nên sử dụng như màu nền, hoặc kết hợp với các màu tươi sáng ở phía trước. Màu trung tính rất linh hoạt, nhưng nên hạn chế sử dụng.

Các màu khác (Other Uses Of Color)

Màu sắc cũng có thể được sử dụng để hướng sự chú ý của bạn đến một khu vực cụ thể của cảnh quan sân vườn. Ví dụ, Sử dụng các màu sắc tươi sáng một mình hay kết hợp với các màu lạnh như bạn muốn miễn sao tạo sự thu hút thị giác. Điều thú vị với màu sắc là bạn có thể sử dụng bảng màu yêu thích của bạn cho mục đích riêng của bạn. Còn nếu bạn thích màu trắng, bạn có thể tạo lên một khu vườn với tất cả các bông hoa là màu trắng, sẽ rất tinh tế và giàu cảm xúc. Nếu thêm bất kì một mảng màu nào khác trên nền màu trắng sẽ có hiệu ứng nổi bật rất cao và rất giàu tình nghệ thuật. Đây là một thủ thuật rất hiệu quả nếu bạn muốn tạo ấn tượng mạnh về một yếu tố nào đó.

Đường (Line)

Đường là một trong những nguyên tắc cấu trúc chi tiết của thiết kế cảnh quan, và đây cũng là khái niệm đầu tiên mà nhà thiết kế cảnh quan phải làm quen. Đường thường liên quan đến cách di chuyển mắt và dòng chảy xung quanh cảnh quan như lối đi, nơi gộp lại hay rẽ nhánh của dòng chảy. Nó thường được phản ánh trong cái cách mà đường dẫn và khu vực trồng cây được bố trí phù hợp với nhau, nhưng một dòng tinh tế hơn cũng có thể được tạo ra bởi những thay đổi về chiều cao cây trồng hoặc các hình khối và hướng của tán cây.

Các đường thẳng (Straight Lines)

Trong thiết kế cảnh quan sân vườn, các loại đường thẳng hay vuông góc luôn tạo ra cảm giác mạnh mẽ và làm cho thiết kế có tính cấu trúc hơn. Nhờ đó dễ tạo sự thu hút hơn. Những đường thẳng luôn tạo cảm giác an toàn, dễ chịu và thuận tiện trong sử dụng.

Các đường lượn sóng (Wavy Lines)

Các đường cong hay lượn sóng sẽ tạo cảm giác tự nhiên, nhẹ nhàng, phóng khoáng hơn. Một đường cong có xu hướng mịn màng, khoáng đạt, tự nhiên dùng trong thiết kế cảnh quan sân vườn sẽ tạo hiệu ứng thoải mái hơn. Nó tạo ra vẻ quyến rũ, mời gọi bạn tham quan khu vườn chứ không phải chỉ đạo bạn.

Khi bắt tay vào thiết kế một cảnh quan sân vườn, bạn phải xác định cách bạn muốn dòng chảy dẫn dắt mọi người qua cảnh quan như thế nào. Bạn muốn một thiết kế đem lại cảm giác trật tự, có tổ chức hay cảm giác phóng khoáng, dễ chịu hơn. Đó là điều thú vị trong thiết kế cảnh quan sân vườn.

8. Tính cân đối (Proportion)

Tuy rất đơn giản nhưng lại rất dễ vi phạm qua trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Thậm chí ngay cả những nhà thiết kế cảnh quan giạn dày kinh nghiệm nhất cũng có thể vi phạm nguyên tắc này vì nó rất dễ bị bỏ qua. Sự cân đối đơn giản là về tỉ lệ giữa các yếu tố trong một thiết kế. Trong tất cả các nguyên tắc thiết kế cảnh quan đều chứa tính cân đối nhưng bạn vẫn cần phải bỏ thơi gian suy nghĩ và hoạch định rõ ràng để tránh mắc phải. Hầu hết các yếu tố trong thiết kế cảnh quan đều có thể lên kế hoạch để đạt được sự cân đối cuối cùng.

Những sai lầm dễ dàng tránh

Ví dụ, Khi thiết kế một cảnh quan sân vườn nhỏ nhưng lại sử dụng một bức tượng quá lớn để tạo điểm nhấn. Chắc chắn bạn sẽ thu hút được sự chú ý, nhưng khu vườn của bạn sẽ tạo cảm giác gò bó khó chịu, nhỏ bé hơn rất nhiều. Hay khi bạn sử dụng một đài phun nước để tạo điểm nhấn nhưng lại làm nó quá nhỏ  và lại đặt trong một cảnh quan rộng lớn, rõ ràng sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn của bạn. Những sai lầm này dễ dàng tránh được.

Những sai lầm khó tránh hơn

Ví dụ, không tính trước khả năng phát triển của các cây to, cây bụi hay cây dây leo dẫn đến việc tính cân đối bị phá vỡ khi các cây này lớn quá nhanh. Không cung cấp đủ không gian xung quanh cho các yếu tố. Hay không có kế hoạch dự phòng cho những cây phát triển chậm, hoặc sử dụng chúng trong một không gian quá rộng dẫn đến sự lộn xộn, mất cân đối.

Tính cân đối là tương đối và có thể được điều chỉnh linh hoạt để phủ hợp với những khu vực khác nhau trong một thiết kế cảnh quan sân vườn. Mục đích là để tạo ra rự tỷ lệ giữa ba kích thước chiều rộng, chiều dài, chiều sâu hoặc chiều cao. Làm được điều đó bạn sẽ đạt được sự hài hòa trong mọi kích thước của một thiết kế cảnh quan sân vườn.

Tính lặp lại (Repetition)

Sự lặp đi lặp lại có mối quan hệ mật thiết với tính thống nhất (unity), nguyên tắc đầu tiên trong một thiết kế cảnh quan sân vườn, vì vậy sẽ thật phù hợp nếu ta cũng kết thúc với nó. Sự khác biệt lớn nhất là tính thống nhất sử dụng tất cả các thành phần của cảnh quan nhu cây trồng, các yếu tố kiến trúc, các yếu tố vô cơ để tạo nên một nét riêng hay một chủ đề. Tất cả mọi thành phần đều phải phù hợp. Tất cả các yếu tố được chọn đều phải bổ trợ cho yếu tố trung tâm và phải vì những mục đích nhất định. Tính lặp lại được sử dụng trong nguyên tắc thống nhất là cách sử dụng lăp đi lặp lại một vài yếu tố hay hình thức nhất định để tạo ra công thức trong thiết kế cảnh quan sân vườn của bạn. Có một ranh giới mà bạn cần phải chú ý, nếu sử dụng quá nhiều yếu tố lặp lại sẽ làm cho thiết kế bị nhàm chán, nhưng khi sử dụng quá nhiều yếu tố khác nhau sẽ làm cảnh quan rất lộn xộn và vô tổ chức. Bạn cần vận dụng khéo léo để tạo ra một sân vườn hoàn hảo nhất.

Bình luận

1 Sao2 Sao3 Sao4 Sao5 Sao (5 votes, average: 5.00 out of 5)
Loading...

Gửi bình luận cho chúng tôi

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*